wtorek, 24 maja 2011

Trochę o okolicy :)


Materiał poniżej - wikipedia, 
Gmina leży na terenie dawnej Puszczy Sandomierskiej, toteż w krajobrazie dominują przede wszystkim lasy.
Najciekawszym przyrodniczo i krajobrazowo są tereny kompleksu stawów rybnych w Budzie Stalowskiej otoczone lasami, obszarami podmokłymi i łąkami o wysokich walorach ornitologiczno-wodno-leśnych, które proponowane są do objęcia projektem Unii Europejskiej Natura 2000 – ochrony ostoi przyrodniczych o znaczeniu międzynarodowym i CORINE – biotops. Kolejnym atutem tego krajobrazu jest szata roślinna. W okolicy stawów znajduje się m.in. najdalej w Europie wysunięte na południowy wschód stanowisko zimoziołu.
Obszar ten charakteryzuje się wysokim stopniem zachowania walorów krajobrazowych. Jest on również niezwykle atrakcyjny pod względem estetyki i harmonii fizjonomii krajobrazu. Łączna powierzchnia stawów i terenów je otaczających, noszących wspólną nazwę "Stawy Budy Stalowskiej", wynosi 753,12 ha.
Na omawianym terenie występuje niezwykle cenna ornitofauna – 177 gatunków ptaków, z których na szczególną uwagę zasługują:
gatunki ptaków z różnorodnych siedlisk wodnych, bagiennych, leśnych, łąkowych, polnych i zaroślowych; gatunki ptaków lęgowych; gatunki ptaków wodnych i bagiennych, w tym 85 gatunków podlegających ochronie; gatunki ptaków wymierających i najrzadszych.
Wiele z nich to gatunki bardzo rzadko występujące na terenie Polski, a szczególną atrakcję stanowią takie ptaki jak: orzeł bielik, orzeł przedni i krzykliwy, kormoran, czapla siwa i purpurowa, rybołów, perkoz oraz bocian czarny.
Z najcenniejszych gatunków ptaków należy również wymienić: wąsatkę, zielonkę, rybitwę zwyczajną, żurawia, sieweczkę obrożną, bataliona, bekasika i kulika wielkiego.
Na rozpatrywanym obszarze występują także rzadkie zbiorowiska roślinne. Są to zbiorowiska z grzybieniem białym oraz grąd mieszany świeży z zespołem grądu wschodniopolskiego. W strefie otulinowej omawianego obszaru rośnie około 70 sztuk dębów szypułkowych. Rozmiary tych drzew kwalifikują je na objęcie statusem pomników przyrody.
Na terenie gminy Nowa Dęba licznie występują rzadkie i chronione gatunki roślin takie jak: storczyk podkolan biały, bez koralowy, konwalia majowa, grzybień biały, śnieżyczka przebiśnieg, szczyr trwały, fiołek bagienny oraz rutewka orlikolistna.
Jak wspomniano Gmina Nowa Dęba stanowi ostoję wielu chronionych i rzadkich gatunków zwierząt. Do najważniejszych ssaków zaliczyć należy wilki, bobry oraz liczne gatunki zwierząt łownych. Na obszarze leśnym zinwentaryzowano również niezwykle rzadkie stanowisko modliszki. Znajduje się ono w lasach położonych po wschodniej stronie miasta Nowa Dęba.
Lasy rosnące na terenie gminy należą do dobrze utrzymanych i atrakcyjnych pod względem walorów turystycznych i rekreacyjnych zbiorowisk leśnych. Są one w większości dojrzałymi drzewostanami z licznym, interesującym starodrzewiem. Wśród nich wyróżniają się grupy starych sosen i dębów. Prawdopodobnie dzięki ograniczonej dostępności, związanej ze strefą ochrony poligonu wojskowego, było możliwe zachowanie na obszarach leśnych licznych, cennych stanowisk występowania roślin i zwierząt.
Na obszarze Gminy Nowa Dęba występują następujące obszary i obiekty podlegające różnym formom ochrony prawnej środowiska przyrodniczego:
miejsca gniazdowania chronionych gatunków ptaków; pomniki przyrody; lasy ochronne, wodochronne oraz o funkcjach specjalnych.
W granicach gminy są wyznaczone obszary ochrony szczególnej. Dotyczy to stanowisk występowania rzadkich i chronionych gatunków ptaków oraz zwierząt w lasach Nadleśnictwa Buda Stalowska.
Wiele pojedynczych obiektów przyrody ożywionej na terenie gminy jest objętych ochroną prawną.
Wszelkie opracowania sozologiczne, wykonywane dla tych obszarów, również klasyfikują je jako niezwykle cenne. Krajobraz tej części gminy charakteryzuje się wysokimi walorami fizjonomicznymi i estetycznymi. Jest on w znacznym stopniu harmonijny i atrakcyjny w skali regionu, a nawet kraju.
Teren stawów "Grądy" w Budzie Stalowskiej został zgłoszony do programu Unii Europejskiej NATURA 2000. Jest to więc idealne miejsce do wypoczynku jak i uprawiania turystyki przyrodniczej. Niepowtarzalny urok sprawiają wyspy na stawach, rozległe szuwary a także odgłosy ptactwa. Przez obszar gminy przebiega turystyczny zielony szlak pieszy, który prowadzi z Majdanu Królewskiego do Baranowa Sandomierskiego (w którym znajduje się jeden z najpiękniejszych w Polsce renesansowych kompleksów pałacowo-parkowych), mijając po drodze liczne zabytki kultury materialnej.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Świat roślin i zwierząt w Nadleśnictwie Nowa Dęba

Dominującym elementem flory omawianego obszaru są bory sosnowe w różnych postaciach (suchej, świeżej i bagiennej), na miejscach wyżej położonych - grądy, a w dolinach rzecznych i wzdłuż cieków – łęgi.
Lokalnie występują torfowiska oraz zbiorowiska piaskowe – np. pole robocze poligonu.
W lasach Nadleśnictwa spotykane są gatunki suboceaniczne jak długosz królewski (Osmunda regalis) jak i gatunki charakterystyczne dla północnych regionów Polski –
 
 Mącznica lekarska(Arctostaphylos uva-ursi)
mącznica lekarska (Arctostaphylos uva-ursi),
zimoziół północny (Linnaea borealis),
lilia złotogłów (Lilium martagon),
knieć błotna (Caltha palustris).



Gatunkiem wpisanym do „Polskiej Czerwonej Księgi Roślin”  jest wawrzynek główkowy (Daphne cneorum).
Wawrzynek główkowy,wawrzynek główkowaty
(Daphne cneorum L.)
Innymi chronionymi lub rzadkimi gatunkami flory występującymi na terenie Nadleśnictwa są m. in. widłak goździsty (Lycopodium clavatum), grzybień biały (Nymphaea alba),rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia), bluszcz pospolity (Hedera helix), bagno zwyczajne (Ledum palustre), czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum), żurawina błotna(Oxycoccus palustris), wełnianka pochwowata (Eriophorum vaginatum).
Chronione gatunki grzybów i mszaków występujące na terenie Nadleśnictwa Nowa Dęba:chrobotki(Cladonia sp.), podgrzybek pasożytniczy (Xerocomus parasiticus), smardz stożkowaty (Marchella conica), sromotnik bezwstydny (Phallus impudicus), szmaciak gałęzisty (Sparassis crispa), torfowce (Sphagnum sp.), rokiet pospolity (Pleuzorium schreberi), płonnik pospolity (Poloytrichum commune).
W trakcie badań na terenach przylegających do torfowiska „Cietrzewiec” znaleziono wiele interesujących
Wrzosowisko na poligonie
Modliszka zwyczajna,
(Mantis religiosa)
gatunków bezkręgowców. Na terenie poligonu wojskowego, na wrzosowiskach i a także w północno – wschodnim krańcu torfowiska znajdują się stanowiska modliszki (Mantis religiosa).
W rejonie poligonu stwierdzono wiele interesujących gatunków motyli i błonkówek.
W okolicach Nowej Dęby istnieją stanowiska nadobnika (Calliptamus italicus), który został wpisany na listę gatunków zagrożonych w Polsce.

W okolicach Budy Stalowskiej odnotowano 7 gatunków nietoperzy.
Z gatunków reprezentujących faunę ciepłolubną występuje gniewosz plamisty (Coronella austriaca), żmija zygzakowata (Vipera berus). 
Bielik
(Haliaeetus albicilla)
Z rzadkich ptaków drapieżnych wymienić należy: bielika (Haliaeetus albicilla),
orlika krzykliwego (Aquila pomarina),  gadożera(Circaetus gallicus),  trzmielojada(Pernis apivorus).
Na stawach hodowlanych w Budzie Stalowskiej gatunkiem lęgowym jest podgorzałka(Aythya nyroca). Jest to rzadki gatunek kaczki, której znaczny procent krajowej populacji lęgowej występuje na tym terenie.
Na terenach otwartych pomiędzy Tarnobrzegiem a Nową Dębą do niedawna spotkanokraskę (Coracias garrulus).
Gatunkiem objętym ochroną strefową jest bocian czarny (Ciconia nigra). Nadleśnictwo prowadzi program reintrodukcjicietrzewia (Tetrao tetrix), który to jeszcze w latach 70-tych występował bardzo licznie na terenie poligonu wojskowego w Nowej Dębie.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Edukacyjna ścieżka "Buda Stalowska" zlokalizowana jest w północno-zachodniej części województwa podkarpackiego, w granicach administarcyjnych Gminy Nowa Dęba.
Swój początek bierze na drodze pomiędzy miejscowościami Alfredówka i Buda Stalowska.

Opis szczegółowy
Dojazd autobusem PKS do miejscowości Alfredówka, a następnie piesze przejście drogą asfaltową w kierunku wsi Buda Stalowska. W odległości ok. 500 m od ostatnich zabudowań znajduje się oznakowane wejście na ścieżkę.
Całkowitą długość trasy obejmuje 7 kilometrowy odcinek.
 
Daniel (Dama dama)
Początek trasy biegnie przez drzewostany sosnowe i dębowe, jest to teren, na którym występują i często można spotkać daniele – jest to gatunek zwierzyny płowej wprowadzony na te tereny w latach 60-tych ubiegłego stulecia. 
Głównymi atrakcjami ścieżki poza poznaniem siedlisk leśnych, fauny i flory, jest wejście na szkółkę leśną. Leśniczy szkółkarz, oprowadzający grupy zorganizowane przedstawia tematykę związaną z organizacją, zadaniami i działalnością Nadleśnictwa Nowa Dęba oraz ze szkółkarstwem leśnym, zadania jakie stoją przed szkółkarzem, jego problemy, sposób funkcjonowania szkółki itp.
Ciekawym elementem otoczenia Ścieżki edukacyjnej jest sąsiedztwo Gospodarstwa Rybackiego „Grądy” zajmującego obszar ponad 750 ha.
Stawy rybackie posiadają dużą wartość przyrodniczą zewzględu na występujące tu lęgowe oraz przelotne gatunki ptaków.
 
"Stary Staw" porośnięty Grzybieniem białym (Nymphaea alba L.)
Do najrzadszych w skali kraju należy lęgowa podgorzałka (Aythya nyroca). Z rzadszych ptaków możemy spotkać takie gatunki jak: bąk, bączek, ślepowron, czapla biała, bocian czarny, świstun, gągoł, bielik, rybołów, zimorodek, kulik wielki, krwawodziób, nurogęś, bielaczek i in.
Kolejnym elementem ścieżki jest wiata służąca jako miejsce odpoczynku z możliwością zorganizowania ogniska na specjalnym ruszcie.



Obok wiaty znajduje się budynek, który do 2007 r. był siedzibą Nadleśnictwa Nowa Dęba (wtedy jeszcze Buda Stalowska).
Bydynek w Budzie Stalowskiej była siedziba nadleśnictwa
Budynek ten to, były dworek myśliwski hrabiego Tarnowskiego. Zbudowany został z drewna w roku 1900 r. Obok znajduje się 40 metrowa wieża przeciwpożarowa, która może stanowić atrakcję w trakcie omawiania przez prowadzącego grupę tematyki pożarów w lesie.
Następnie ścieżka przebiega na granicy lasu i łąk, na których można spotkać wychodzące z lasu w poszukiwaniu żeru sarny, jelenie i dziki. Łąki te są miejscem lęgowym kilku par derkacza, ptaka którego łatwiej usłyszeć niż zobaczyć.


Edukacyjna ścieżka "Buda Stalowska" przeznaczona jest dla pieszych i rowerowych wycieczek szkolnych oraz turystów indywidualnych.
Walory przyrodniczo - edukacyjne
Na trasie ścieżki "Zielony Szlak" można zaobserwować duże zróżnicowanie ekosystemu leśnego, występują tu różnorodne biocenozy leśne:

zbiorowiska roślinne z warstwami lasu liściastego i podstawowymi gatunkami drzew leśnych takich jak: dąb szypułkowy, dąb
  czerwony, brzoza, jesion, olsza, klon jawor, sosna, modrzew,

uprawy leśne na tzw. "gniazdach" do odnawiania gatunków takich jak: dąb, buk
  o specyficznych wymaganiach ekologicznych odnośnie wilgotności, ciepła i światła,

pomniki przyrody w pobliżu wiaty: 7 jesionów i 2 dęby szypułkowe.
naturalna polana leśna jako miejsce do wypoczynku  z wiatą i miejscem na ognisko, jak również urządzenia sportowe
  przeznaczona do ćwiczeń sprawnościowych, zabaw i gier,
Z roślin na uwagę zasługują: zwilec (Anemone nemorosa), miodunka ćma (Pulmonaria obscura), kokoryczka wielokwiatowa(Polygonatum multiflorum), konwalia majowa (Convallaria majalis), bluszcz pospolity (Hedera helix), kopytnik pospolity (Asarum europaeum),
Wiele gatunków zwierząt: jeleń (Cervus elaphus), daniel (Dama dama), dzik (Sus scrofa), sarna (Capreolus capreolus), zając(Lepus europaeus), borsuk (Meles meles), jenot (Nyctereutes procyonoides), kuna (Martes foina), łasica (Mustela nivalis), 
z ptaków: większość kaczek, bażant (Phasianus colchicus), kuropatwa (Perdix perdix),bąk, bączek, ślepowron, czapla biała, bocian czarny, świstun, gągoł, bielik, rybołów, zimorodek, kulik wielki, krwawodziób, nurogęś, bielaczek i in.
i ptaków drapieżnych: bielik (Haliaeetus albicilla), krogulec (Accipiter nisus), myszołów zwyczajny (Buteo buteo),
Cel
Zajęcia terenowe to jeden z najważniejszych elementów w nauczaniu przyrody i biologii. Kontaktu z żywą przyrodą nie zastąpią najlepsze nawet fotografie, filmy czy eksponaty.
Na wycieczce świat odbieramy wszystkimi zmysłami. Możemy uczyć biologii, geografii, matematyki, historii, kultury zachowania.
Są to zajęcia interdyscyplinarne. To co dzieci dotkną i zobaczą na „własne oczy” długo zapadnie im w pamięci. Najlepiej wyposażoną pracownią jest otaczająca nas przyroda. Tutaj możemy znaleźć i pokazać niemal wszystko. Wystarczy tylko skorzystać z tego co mamy w zasięgu ręki.
Głównym celem jest umożliwienie uczniom zdobywania w naturalnym otoczeniu praktycznych umiejętności z takich przedmiotów jak:

biologiaprzyroda  (rozpoznawanie pięter roślinności w lesie, pojedynczych gatunków roślin, drzew i krzewów, gospodarka leśna,
  ochrona środowiska)

geografia  (wyznaczanie kierunków świata, praca z mapą i busolą)

matematyka  (obliczanie pierśnicy, masy oraz wysokości i wieku drzew)

język polski  (doskonalenie form wypowiedzi ustnej i pisemnej takich jak: opis, opowiadanie, kartka z dziennika – pamiętnika,
  reportaż)

plastyka  (przeprowadzenie plenerów plastycznych, fotografia)
Ponadto przebywanie w lesie na edukacyjnej ścieżce uwrażliwia na potrzeby ochrony środowiska jak również kształtuje pożądane postawy przez aktywność fizyczną.
Właśnie dlatego wytyczyliśmy edukacyjną ścieżkę "Buda Stalowska, która ma ułatwić przeprowadzenie takich lekcji w terenie.
Co się przyda na ścieżce?
Wygodne buty, ciepłe ubranie, kompas, coś do zjedzenia, woda, aparat fotograficzny, lornetka, wieczorem latarka, mapa, telefon.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz